هویت ملی ایرانی چیست؟

ایران از زمان پیش از تاریخ یعنی قرن ها پیش از آن كه اولین تمدن ها در حوالی بین النهرین سر برآورند محل سكونت انسان ها بوده. كوروش كبیر استوانه كوروش را به وجود آورد كه به نظر می رسد اولین بیانیه حقوق بشر جهان باشد. عقاید مهم كوروش بعداً بر حقوق بشر تأثیرات بزرگی به جا گذاشت. قواعد حكومت داری كوروش با گزینش «عشق» به جای «ترس» بنیان قانون اساسی ایالات متحده آمریكا را هم تحت تأثیر قرار داد.
در طول دوره ساسانیان فرهنگ ایرانی، مناطقی بسیار فراتر از مرزهای این امپراتوری را تحت تأثیر قرار داد. به طوری كه این تأثیر به اروپای غربی، آفریقا، چین و هند می رسد و نقش برجسته ای را در شكل دادن به هنر قرون وسطایی هم در اروپا و هم در آسیا ایفا می كند. این تأثیر بعداً به جهان اسلام هم گسترش می یابد.
بعد ایران از اعراب شكست می خورد و به امپراتوری عرب ضمیمه می شود. اما این شکست پیروزی دیگری را برای ایران به همراه می آورد. بعد از این دوره ادبیات، فلسفه، پزشكی و هنر ایرانی فعال شدند و عنصر اصلی تمدن اسلامی در سراسر جهان شدند. علاوه بر برتری روشنفكری بدون بحث ایرانیان، در نتیجه هزاران سال تمدن، ایران از برتری صنعتی و هنری و پیشه وری خود هم استفاده های زیادی کرد. در طول این دوره، ایران و دانشمندان ایرانی یك دوره طلایی اسلامی را به وجود آوردند. ایران در این نقطه از تاریخ یك مركز جهانی برای پژوهش علمی شد و با فلاسفه، دانشمندان، مهندسان و مورخانش کمک های  بی شماری به فناوری، علم و پزشكی جهان کرد و بعداً بر رشد علمی اروپا در دوره رنسانس هم تأثیر گذاشت.
همین ها نشان می دهد دین اسلام سوار بر فرهنگ ایرانی، اثرات علمی فراوانی بر جای گذاشته و ایران حوزه نفوذ فرهنگی و تمدنی عالمگیر داشته و دارد و همچنین نشان می دهد كه هویت ایرانی تعریفی گسترده دارد. بنابراین هم كسانی كه هویت ایرانی را به پیش از اسلام منحصر می كنند و هم كسانی كه هویت ایرانی پیش از اسلام را انكار می كنند هر دو در اشتباهند. چون هویت ایرانی هر دوی اینها را در برمی گیرد و ضمن این كه بسیار منعطف و پذیراست، همواره تأثیر خود را بر دیگران به جا می گذارد. بنابراین لازم است كه در ابتدا بدون هر تعصبی هویت ایرانی را تعریف كنیم و بپذیریم كه این هویت از چند هزار سال پیش آغاز شده. همچنین بپذیریم كه این هویت متعلق به همه اقوام ایرانی است و مثلاً صحبت از نژاد آریا برای هویت دادن به همه ایرانیان كاری اشتباه است. چون ایرانیان همه از یك نژاد نیستند. آنها از تعداد زیادی از نژادها، اقوام، مذاهب و زبان ها تشكیل شده اند كه از این نظر ایران در رده سوم جهانی است و هر یك از این ها بر هویت ایرانی تأثیری به جا گذاشته اند.
به خاطر همین است كه باستان شناسان می گویند هر نقطه از ایران را كه كاوش كنیم اثری تاریخی از زیر خاك های آن پدیدار می شود و درتاریخ معاصر هم هر یك در شكل دهی به این هویت مشترك نقش داشته اند.
اگر رستم اسطوره ایرانی از خطه سیستان هدفش را دفاع از ایران قرار داده بود، خطه آذربایجان زرتشت و انقلاب مشروطه و مردم سالاری را به هویت ایرانی تقدیم كرد. در مناطق مركزی بی بدیل ترین معماری ها ساخته شد و از شمال ایران، كردستان و خوزستان و خراسان و لرستان و ... ارزش ها و مؤلفه های فرهنگی بی شماری از علم، هنر و شعر و موسیقی و معماری و زبان به هویت ایرانی وارد شد تا ایران، ایرانی باشد كه هنگام جنگ تحمیلی همه اقوام به دفاع از خاك آن بپردازند. ایرانیانی كه بر سر قبر مولوی می روند برای جهانگردان شعر او را به فارسی بخوانند، هنگامی كه نام خلیج فارس در نقشه ها و موزه ها به خلیج عربی تغییر می كند از هر نقطه از جهان اعتراض كنند و این رویه را تغییر دهند و به خانه هر ایرانی كه در خارج از كشور ساكن است بروید می بینید خانه اش را فرش كرده و به فرزندانش آداب و رسوم ایرانی می آموزد. اما باید به خاطر داشته باشیم كه این هویت چند هزارسال حفظ شده و ما هم باید نقشی در حفظ آن ایفا كنیم.