سرنوشت هواپیماهای از رده خارج چیست؟

هواپیماها نمی توانند برای همیشه  پرواز کنند. اما چه بر سر هواپیماهای قدیمی می آید؟
پس از این که هواپیماها آخرین پروازشان را انجام می دهند به یک شرکت متخصص جداسازی قطعات واگذار می شوند تا قطعات شان برای بازیافت و یا حمل به محل های دفن زباله از هم جدا شوند. مارک گرگوری، مؤسس و مدیر عامل یکی از این شرکت ها که Air Salvage International نام دارد به هافینگتون پست می گوید تقریباً همه قطعات یک هواپیما را می توان به نوعی بازیافت کرد به ویژه قاب فلزی اش را. 
میزان بازیافت به نوع طراحی یک هواپیما و سن آن بستگی دارد. به طور کلی، تقریباً 95 درصد قطعات یک هواپیمای جدیدتر (به خصوص هواپیماهای باریک پیکر- هواپیمای مسافربری به عرض 3 متر با یک راهرو بین صندلی ها) را می توان از محل دفع زباله به دست آورد، امااین درصد برای هواپیماهای قدیمی تر خیلی بالا نیست.
گریگوری اضافه می کند: «قسمت های پلاستیکی داخلی و مخازن بار و چمدان -به خصوص در بوئینگ 747، به دلیل اندازه شان می تواند مشکل ساز باشند. ما در حال کار با دانشگاه ها هستیم تا روشی بهتر پیدا کنیم ولی هنوز راه حلی پیدا نشده است. همچنین تمام پنجره ها در حال حاضر از جنس پرسپکس (Perspex -نوعی پلاستیک محکم) هستند که می توانند به طور کامل بازیافت شوند. تولید کنندگان هواپیما نیز هم اکنون به قابل بازیافت بودن هواپیماهای جدیدشان بیشتر از همیشه توجه دارند.»
گاهی اوقات اوراق هواپیماها نتایج شگفت انگیز و غیر منتظره ای به دنبال دارد. مانند کشف کوکایینی به ارزش 4 میلیون دلار که مهندسان شرکت در سال 2010 (1388 شمسی) در داخل حمام هواپیما پیدا کردند. مواد کشف شده در واقع  بیش از خود هواپیما ارزش داشتند.
مجریان قانون بعداً به  گریگوری گفتند درباره کشف هرگونه پودر سفید رنگ پیچیده شده در کیسه زباله دقت کند. گریگوری می گوید:«آنها به من گفتند فکر کن این ماده مواد منفجره بود. بنابراین ما در حال حاضر خیلی محتاط تریم.»
علاوه بر سکه ها و تلفن های همراه گم شده، کارکنان ASI  یک بار کیف پول یک خلبان را پیداکردند.این کیف مدت دو سال زیر صندلی کاپیتان بود و کاپیتان نتوانسته بود آن را پیدا کند. سرانجام کاپیتان را در استرالیا یافتند و کیف را به او تحویل دادند.
مهندسان  ASI سعی می کنند بازده مالی و زیست محیطی هر هواپیما را به حداکثر برسانند. اول موتورها را خارج می کنند که ارزش آن می تواند 2 تا 4 میلیون دلار باشد و گاهی اوقات 80 تا 85 درصد از ارزش کل هواپیما را تشکیل می دهد. سپس آن را دوباره به یک شرکت هواپیمایی می دهند و یا به عنوان قطعات یدکی به فروش می رسانند.
پس از آن در زمینه دیگر اقلام مهم اقدام می شود. این اقلام شامل سیستم  تهویه، ترمز، پمپ های سوخت و فرستنده می شود. بسیاری از این مواد نیز دوباره به زنجیره تأمین قطعات صنعت هوانوردی باز می گردند.
ASI برخی از بخش های هواپیما را نیز به مدارس آموزش پرواز می فروشد و مابقی را در اختیار صنعت سرگرمی برای فیلم هایی مانند «جنگ جهانی  Z» و «جنگ ستارگان» قرار می دهد.
مدیر فروش ASI می گوید تجهیزات ما همچنین برای آگهی های مختلف و شاخه های عکاسی نیز استفاده می شوند. این شرکت همچنین بخش عقبی یک بوئینگ 737 را به پارک تفریحی تورپ در انگلستان فرستاد.
طرفداران حمل و نقل هوایی می توانند صندلی های کنده شده از هواپیما را به قیمت 185 تا 430 دلار، بسته به این که به عنوان مثال می خواهند صندلی کاپیتان باشد یا یک مربی پرواز، بخرند. هر بخش فروش نرفته نرم نیز می تواند برای بسته بندی کردن کنترل های کابین خلبان و دستگاه های دیگر، در هنگام تحویل دادن آنها مورد استفاده قرار گیرد.  طراحان مد هم گاهی کمربندهای ایمنی را می خرند.
گریگوری دو دهه قبل پول مزایای پایان خدمت خود را صرف راه اندازی شرکت ASI کرد و حالا حدود 14 درصد از بازار جداسازی قطعات هواپیماها در سراسر جهان را مدیریت می کند.
او در ابتدا یک هاوکر سیدلی HS  748 قدیمی (Hawker Siddeley HS 748) را از شرکت اش خریداری کرد. آن را به طور کامل اوراق کرد و قطعات اش را قبل از این که آنها را بفروشد در باغ اش نگه داری کرد. گریگوری از این کار لذت می برد. سپس به دیدار افرادی رفت که به قطعاتی از هواپیما نیاز داشتند.
به صورت اتفاقی، درست زمانی که گریگوری می خواست شرکت اش را راه اندازی کند، اولین نسل هواپیماهای اواخر دهه 1960 (1338 شمسی) واوایل 1970 (1348 شمسی) به پایان عمر شان رسیده بودند. به این ترتیب کارش در جا و زمان مناسب بوده است.
کسب و کارش به زودی شروع شد و یک شرکت هواپیمایی بزرگ از او خواست تا یک بوئینگ 747 را اوراق کند.
شرکت گریگوری در سال 2011 (1389 شمسی) دو سوله مدرن افتتاح کرد. آب و هوای محل سوله به دلیل دوری از دریاایده آل بود چراکه هوای نمکی برای انبار سازی هواپیما مناسب نیست.
مهندسان ASI در عملیات پاکسازی خطوط هوایی بریتانیا از بوئینگ 777 کار می کنند. جداکردن اجزا ی هواپیما و ذخیره سازی آنها  کسب و کار اصلی ASI باقی مانده است. اما طرح های خاصی مانند اوراق کردن دو هواپیمای کنکورد و RAF را نیز انجام داده اند تا این هواپیماها به موزه منتقل شوند و برای نمایش دادن بازسازی شوند. ASI برای وزارت دفاع بریتانیا و دولت ایالات متحده نیز کار می کند اگرچه جزئیات دقیق طبقه بندی می شوند.
گریگوری همچنین زیرمجموعه های بیشتری تحت عنوان تعمیر و نگهداری هواپیما، اجاره هواپیما و تجارت قطعات ASI را ایجاد کرده است. 
این شرکت همچنین کار غم انگیز بازیافت هواپیماها پس از سقوط را نیز انجام می دهد. مهندسان ASI از طرف یک شرکت هواپیمایی یا بیمه گر سرمایه گذار انتخاب می شوند تا آن چه که از سقوط یک هواپیما باقی مانده را برداشته و برای بررسی به محل دیگری انتقال دهند.
گریگوری می گوید که ما معمولاً تا زمانی که  پرونده بسته شود، مراقب هواپیما هستیم. گاهی اوقات یک پرونده برای مدتی طولانی باز می ماند، بنابراین ما لاشه هواپیما را انبار می کنیم. هنگامی که پرونده بسته شد، ما هم در صورت درخواست شرکت های بیمه لاشه را از بین می بریم و یا ممکن است آن را در یک مناقصه شرکت دهیم و به فروش برسانیم.
مهندسان ASI در ارتباط با تصادفات دیگر نیز کار می کنند، از جمله وقتی که یک هواپیمای بویینگ 777 متعلق به خطوط هوایی بریتانیا در سال 1386از ارتفاع پایین سقوط کرد.
گریگوری می گوید که اکثر تصادفات هواپیما که ما با آنا سروکار داریم مهلک نیستند بلکه اتفاقات ناگوار جزیی هستند. ما با تصادفات منجر به مرگ نیز سروکار داریم، منتها تنها پس از این که بقایای انسانی از آنها پاک شده باشد.

11 نکته خواندنی درباره هواپیماها و پروازهای هوایی که احتمالاً تاکنون نشنیده اید تفاوتی ساده بین موشک بالستیک و موشک کروز