ویژگی ها و تفاوت بمب هیدروژنی و بمب اتمی

بمب هیدروژنی و بمب اتمی هر دو سلاح هسته ای هستند اما بسیار متفاوت از یکدیگر اند. به طور خلاصه، بمب اتمی یک دستگاه شکافت (همجوشی) است (شکافت وقتی رخ می دهد که هسته اتم به دو بخش تقسیم می شود که در نتیجه آن انرژی آزاد می شود) اما بمب هیدروژنی از شکافت استفاده می کند تا یک واکنش شکافت را نیرومندتر کند. به عبارت دیگر یک بمب اتمی می تواند به عنوان ماشه یک بمب هیدروژنی مورد استفاده قرار گیرد.
 
دکتر آنه ماری هلمنستین، کارشناس شیمی
در این جا تعریفی از هر کدام از بمب ها ارایه می گردد تا تفاوت بین آنها بهتر درک شود.
 

تعریف بمب اتمی

بمب اتمی یا بمب-A سلاحی هسته ای است که به خاطر انرژی شدید منتشر شده توسط شکافت هسته ای منفجر می شود. به همین دلیل، این نوع از بمب به نام بمب شکافتی، اتمی یا هسته ای نیز شناخته می شود. کلمه «اتمی» خیلی دقیق نیست، چراکه فقط هسته اتم (پروتون ها و نوترون های آن) و نه کل اتم یا الکترون ها در شکافت درگیر است.
به یک ماده با قابلیت شکافت (ماده شکافت پذیر) جرم فوق بحرانی داده می شود تا جایی که به نقطه ای برسد که در آن شکافت رخ می دهد. دادن جرم فوق بحرانی می تواند یا با فشرده سازی ماده زیر- بحرانی با استفاده از مواد منفجره انجام بگیرد یا به وسیله شلیک بخشی از یک جرم زیر- بحرانی به یک جرم زیر- بحرانی دیگر انجام شود.
اورانیوم غنی شده یا پلوتونیوم، ماده شکافت پذیر است. انرژی خارج شده از واکنش می تواند معادل حدود یک تن ماده منفجره تی ان تی تا 500 کیلوتن تی ان تی باشد. بمب همچنین تکه های مربوط به شکافت رادیواکتیوی که از تجزیه هسته سنگین به بخش های کوچک تر حاصل شده است را آزاد می کند. باران ذرات رادیواکتیو عمدتاً حاوی تکه های شکافتی هستند.

تعریف بمب هیدروژنی

بمب هیدروژنی یا بمب- H نوعی سلاح هسته ای است که بر اثر انرژی شدید آزاد شده توسط همجوشی (شکافت) هسته ای منفجر می شود.
بمب های هیدروژنی ممکن است سلاح های هسته گرمایی نیز نامیده شوند. انرژی گفته شده از همجوشی ایزوتوپ های هیدروژن - دوتریوم و تریتیوم - ناشی می شود. بمب هیدروژنی به انرژی آزاد شده از یک واکنش همجوشی به صورت گرما و فشرده شدن هیدروژن متکی است تا شکافتی ایجاد شود که می تواند واکنش های شکافت اضافی نیز تولید کند.
در یک دستگاه هسته گرمایی (thermonuclear device) بزرگ، حدود نیمی از عملکرد دستگاه از همجوشی اورانیوم ضعیف شده (اورانیوم به جا ‌مانده از جداسازی ایزوتوپ 235) حاصل می شود.
درواقع خود واکنش همجوشی در ایجاد باران ذرات رادیواکتیو شرکت ندارد اما به خاطر این که واکنش به وسیله همجوشی آغاز می شود و باعث همجوشی بیشتر هم می شود، بمب های- H دست کم به همان اندازه بمب های اتمی باران ذرات رادیواکتیو تولید می کنند. بمب های هیدروژنی می توانند بازده بسیار بالاتری نسبت به بمب اتم، معادل مگاتن تی ان تی، داشته باشند.
تزار بومبا (Tsar Bomba) که بزرگ ترین سلاح هسته ای است که تا به حال منفجر شده، یک بمب هیدروژنی با مقدار عملکرد 50 مگاتن بوده.
 
بمب اتمی در مقایسه با بمب هیدروژنی
هر دو نوع سلاح هسته ای ذکر شده مقادیر عظیمی انرژی از مقدار کمی ماده آزاد می کنند و بیشتر انرژی شان از شکافت آزاد می شود و باران ذرات رادیواکتیو تولید می کنند. بمب هیدروژنی دارای بازده بالقوه بالاتری است و کار ساخت آن پیچیده تر است.
 
انواع دیگر سلاح های هسته ای
علاوه بر بمب های اتمی و بمب های هیدروژنی، انواع دیگری از سلاح های هسته ای نیز وجود دارند که عبارتند از:
بمب نوترونی - بمب نوترونی، مانند بمب هیدروژنی، یک سلاح هسته گرمایی است. انفجار حاصل از بمب نوترونی نسبتا کوچک است اما تعداد زیادی از نوترون ها آزاد می شوند.
در حالی که موجودات زنده توسط این نوع از دستگاه کشته می شوند اما باران ذرات رادیواکتیو کمتری تولید می شود و ساختارهای فیزیکی احتمال بیشتری دارد که دست نخورده باقی بمانند.
بمب شور (salted bomb) - بمب شور نوعی بمب هسته ای است که با کبالت، طلا و دیگر مواد احاطه شده چنان که انفجار مقدار زیادی از ذرات رادیواکتیو با عمر طولانی تولید می کند. این نوع از سلاح به طور بالقوه می تواند به صورت سلاحی عمل کند که روز محشر به پا می کند، چراکه ذرات خارج شده در نهایت می توانند در جهان توزیع شوند.
بمب شکافت خالص (Pure fusion bomb) - بمب شکافت خالص نوعی سلاح هسته ای است که یک واکنش شکافت را بدون کمک یک ماشه بمب شکافت تولید می کنند. این نوع از بمب ها ذرات رادیواکتیو قابل توجهی آزاد نمی کنند.
سلاح پالس الکترومغناطیس (EMP) (electromagnetic pulse weapon) - بمبی است که برای تولید یک پالس (تکانه) الکترومغناطیسی هسته ای در نظر گرفته شده و می تواند تجهیزات الکترونیکی را مختل کند. یک بمب هسته ای که در جو منفجر شده، یک پالس الکترومغناطیسی به شکل کروی منتشر می کند. هدف از درست کردن چنین سلاحی آسیب رساندن به وسایل الکترونیکی در یک منطقه وسیع است.
بمب ضد ماده (antimatter bomb) - یک بمب ضد ماده انرژی را از واکنش نابودگری آزاد می کند که وقتی ماده و ضد ماده کنش و واکنش انجام می دهند حاصل می شود. چنین دستگاهی به دلیل مشکل سنتز مقادیر قابل توجهی از ضد ماده تولید نشده است.
آرزومندیم روزی همه کشورها در تصمیمی جمعی و عاقلانه به این نتیجه برسند که باید تولید این قبیل سلاح ها را متوقف کنند و سلاح های موجود را نیز از میان ببرند.

مشخصه های منحصربفرد شهرستان های استان قم منابع اصلی انرژی تجدید پذیر