شما می توانید دنیایی که در آن زندگی می کنید را به همان شکلی که آرزویش را دارید, در آورید. اگر فکر می کنید پیشامدها مسیر زندگیتان را تعیین می کنند, همیشه قربانی پیشامدها خواهید بود. قربانی بودن فایده هایی دارد و راحت هم هست. چون وقتی قربانی هستند همیشه آدم هایی اطرافتان هستند که از شما حمایت می کنند یا برایتان افسوس می خورند. حالا فکر کنید اگر در زندگی نقش قربانی را بازی نمی کردید چه اتفاقی می افتاد. فکر کنید اگر زندگی را با همه قوا می بلعیدید و هر روز با طلوع آفتاب, امواج درخشان زندگی را از خود ساطع می کردید, دنیا برایتان چه شکلی پیدا می کرد؟

چرا با وجود انواع كتاب هاى اخلاقى در فرهنگ و تاریخ ما كه با ظریف ترین شكل، اصول تربیتى را آموزش مى دهند و بسیارى از آنها مانند گلستان سعدی شهرت جهانى نیز دارند، جاى خالى برخى از اخلاقیات در روابط اجتماعى به چشم مى خورد؟

پیشرفت در تحصیل به دلایلی بستگی دارد که دانش آموزان برای موفقیت یا ناموفق بودن خود می آورند. دانش آموزانی که موفقیت هایشان را به کوشش های خودشان و شکست هایشان را به کم کاری و ضعف های درونی زودگذر خود نسبت می دهند، روی هم رفته بیشتر موفق می شوند و بهتر می توانند بر ضعف ها و کم کاری های خودشان غلبه کنند. اما دانش آموزانی که ضعف روانی دارند و شکست هایشان را به ضعف های ثابت درونی خود نسبت می دهند موفقیتشان در درس ها کمتر است و ممکن است بتدریج به این نتیجه برسند که از عهده پیشرفت و موفقیت بر نمی آیند.

کنترل داشتن بر خود ظرفیتی در فرد است که موجب می شود رفتار او به جای این که از بیرون و به وسیله عوامل محیطی کنترل شود، از درون وی کنترل شود. یعنی فرد به سطحی از نظم دهندگی شخصی برسد که بتواند عملکردهایش را از درون کنترل کند.
نوجوانی که این ظرفیتش از سنین پیش دبستانی به بعد به تدریج تقویت شده باشد، دارای توانایی خویشتنداری بیشتری است. از آن جایی که این صفت مورد توجه بزرگسالان قرار می گیرد، عزت نفس او هم بالا می رود و در بزرگسالی نیز موفقیت های بیشتری پیدا می کند. رشد تدریجی این ویژگی یکی از ضرورت های مهم تربیتی است.

بسیارى ازافراد از صحنه هاى خشونت آمیز تلویزیون لذت نمى برند، ولى ناخواسته به تماشاى آنها مى نشینند. در واقع فیلم ها و سریال هاى خشن جذابیت و كششى براى جوانان بخصوص پسران دارد. بر اساس برخى تئورى ها، فیلم هاى خشن مى توانند باعث تخلیه روانى فرد شوند. چون فرد با شخصیت هاى فیلم احساس همذات پندارى مى كند و در نتیجه سرخوردگى هایش را با رفتارها و حركات او تخلیه مى كند. ولى نظریه هاى روانشناسى بر این موضوع هم تأكید دارند كه وقتى زمینه مساعد مثل فقر و بیكارى در جامعه فراهم باشد، پخش فیلم ها و سریال هاى خشن كه مرگ و شكنجه و... را ساده مى گیرند به افزایش خشونت و حتى الگوبردارى و تغییر شكل رفتارهاى خشن مى انجامد.

وقتی خودروی مسافركش ناگهان از مسیرش منحرف شد، عابر پیاده داخل جوی آب رفت تا خودرو با او برخورد نكند. وقتی خودروی مسافركش كمی جلوتر توقف كرد، عابر پیاده گمان كرد كه راننده می خواهد از او عذرخواهی و دلجویی كند، ولی ناباورانه راننده عصبانی را دید كه تخته چوبی با سر تیز از صندوق برداشت و به طرفش آمد. اما راننده عصبانی از او گذشت و به طرف خودروی پژویی رفت كه ناگهان از خیابان فرعی، جلوی خودرویش سبز شده و موجب انحراف آن شده بود. البته از آنجایی كه مسافران خودروی پژو چند جوان قوی بودند، كار به درگیری فیزیكی نكشید. ولی دو طرف تا توانستند به هم پرخاش كردند

مى گویند در جهان هم آدم خوشبین لازم است و هم آدم منفى گرا. به قولى آدم خوشبین هواپیما مى سازد و آدم بدبین چتر نجات اختراع مى كند. منتها معروف است كه بسیارى از ما ایرانى ها به خاطر تاریخ گذشته مان همه چیز را یا سفید مى بینیم یا سیاه. هنگامى كه شرایط بر وفق مرادمان نیست دنیا را سیاه مى بینیم و تنها به منفى بافى مى پردازیم. این درحالى است كه مطالعات اخیر نشان داده منفى گرایى مسرى است و نظرات منفى دیگران بسیار بیشتر از نظرات مثبت آنها روى افراد تأثیر مى گذارد. در نتیجه لحظاتى هست كه احساس مى كنیم دور و برمان پر از امواج منفى است و ما در دنیایى از ناامیدى غرق شده ایم.

به دهانی که تند و تند باز و بسته می شد زل زده بود. ابتدا سعی کرده بود به حرف هایی که به نام انتقاد بر سرش فرود می آمدند جوابی بدهد، بعد سکوت کرده بود و حرف هایش را خورده بود و حالا کم کم فشار خونش بالا می رفت و قرمز می شد و بعد هر لحظه ممکن بود انفجاری رخ دهد.
افرادی که نقدپذیر باشند و در مقابل افرادی که شیوه های صحیح نقد را بدانند زیاد نیستند. این در حالی است که نقد پذیری و به کارگیری شیوه های درست نقد از بزرگ ترین عوامل توسعه کشورها است.

بارها این حرف را شنیده ام که "من در طول روز وقت کافی برای تمام کردن همه کارهایم ندارم".
اگر شما جزو این دسته از آدم ها هستید، باید تجسم کنید که در طول روز چه کارهایی انجام می دهید. قوه تخیلتان را خوب به کار بیندازید. بسیاری از ما به به مشاجرات و بحث و جدل ها و عقایدمان درباره ترقی یک سری بازی های پیچیده و غیره فکر می کنیم.

یك كارشناس آموزشى به طور تصادفى با دخترى مواجه شد كه از خانه فرار كرده و دوباره به خانه برگشته بود. خانواده او ظاهراً مشكلى نداشتند. خشن نبودند و تنبیهى در كار نبود و... ولى از خانه فرار كرد چون احساس مى كرد كسى به او اهمیت نمى دهد و مرد جا افتاده اى كه به تازگى با او آشنا شده تنها كسى است كه واقعاً دركش مى كند.
بسیارى از كودكان و نوجوانان ما از خلأهاى احساسى و عاطفى رنج مى برند كه به واكنش هاى غیرقابل پیش بینى در آنها منجر مى شود. هیچ سیستم مددكارى در خانه و مدرسه به این نوع خلأها نمى پردازد. چون چنین سیستمى وجود ندارد. همچنین مهارت هاى زندگى مستقیماً در مدارس آموزش داده نمى شود. نتیجه آنكه كودكان و نوجوانان ایرانى در مواجهه با مشكلات خانوادگى و پدیده هاى اجتماعى بدون پشتیبان رها شده اند و این موضوع در خانواده هاى مشكل دار به آسیب پذیرى بیش از پیش كودكان منجر مى شود.

در نظام های آموزشی كه ارزیابی به طور مستمر به عمل می آید، فعالیت ها موفقیت آمیز است. اگر در نظام آموزشی ارزیابی انجام نشود ، نمی توانید موفقیت را از شكست متمایز كنید. اگر موفقیت را تشخیص ندهید، نمی توانید به آن پاداش دهید. اگر شكست را تمییز ندهید، نمی توانید آن را تصحیح كنید. اگر به وسیله ارزیابی نتایج نظام های آموزشی را نمایان كنید، می توانید حمایت های لازم را به دست آورید.
این متن از مقاله ای با موضوع ارزشیابی برگرفته شده است. اما باید به آن یك شرط را هم افزود و آن اینكه ارزشیابی باید درست و اصولی انجام گیرد. در حال حاضر سیستم ارزشیابی آموزشی در ایران با انتقادات زیادی رو به روست. این نظام ارزشیابی سبب ناكارآمدی نظام آموزش و پرورش تلقی می شود.

ایران چندى است در یك آزمون آموزشى بین المللى مهم و معتبر شركت مى كند. نتیجه آزمون «تیمز» به قدرى مهم است كه پس از انتشار نتایج رسمى آن برخى از وزراى آموزش و پرورش و حتى گاهى بالاترین مقام هاى اجرایى كشورهاى شركت كننده درباره آن اظهارنظر و عملكرد آموزشى خود را تحلیل مى كنند و در صورت مطلوب نبودن عملكرد، وعده هاى جدیدى را براى بهبود نظام آموزشى مطرح مى كنند. چنانكه كلینتون با انتشار نتیجه آزمون در جلسه اى با حضور كارشناسان آموزشى قول كار بیشتر و اختصاص بودجه كلانى را به آموزش و پرورش داد. نتیجه اولین آزمون علوم و ریاضى تیمز كه ایران در آن شركت كرد، شوك آور بود.

دیوارها زخمی و کثیف است. در نیمکت های چوبی با یک عالم کنده کاری روی میزها و یا نیمکت های فلزی که گوشه های آن فرو رفته دو یا سه دانش آموز می نشینند و به دهان معلم یا دست او که پیاپی مطالبی را روی تخته می نویسد، خیره می شوند. بسیاری از دانش آموزان در همین ژست به رؤیا فرو می روند یا اصطلاحاً با چشمان باز خوابشان می برد و در لحظه ای که ناگهان معلم صاعقه وار سؤالی را می پرسد، دوباره به کلاس برمی گردند و مضطرب و نومیدانه در ذهنشان دنبال جواب می گردند و... این تصویری است که اغلب ما از کلاسهای درس در ذهن داریم. جز چند مدرسه که این شیوه را دگرگون کرده اند، هنوز اکثر قریب به اتفاق کلاسهای درس ما همین وضعیت را دارند.

كیفیت آموزش در مدارس ما نیاز به اصلاح دارد تا دانش آموزانی برای پیشبرد اهداف یك كشور در حال توسعه تربیت شوند. رسیدن به این هدف نیازمند ایجاد تغییراتی است كه هم مسئولان نظام آموزشی و هم همه كارشناسان و حتی والدینی كه دانش آموزی در خانه دارند ضروری می دانند.
براساس چشم انداز ایران ۱۴۰۰ فردی باسواد تلقی می شود كه بتواند متون معمولی نظیر تابلوهای اخبار، اطلاعات، جراید و نشریه های عمومی را بخواند، در حد نیازهای متعارف مفاهیم ریاضی و حساب را درك كند، با مراكز اداری، اجتماعی و فرهنگی مكاتبه كند و بتواند دست كم ارتباط نوشتاری با مراكز مورد نظر برقرار كند، از اخبار و اطلاعات روزمره استفاده كند، در فعالیت های اجتماعی مشاركت فعال داشته باشد، از شبكه های بین المللی اطلاعات و اخبار علمی، در حد دانش و مهارت مربوط به شغل خود بهره لازم را ببرد و سرانجام از ابزارهای فناوری جهان امروز نظیر رایانه ها در زمینه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ‎... بهره برداری نماید.

همیشه به دیگران مى گفت با این كه هیچ وقت كارى به كار پسرش نداشته، ولى پسر خوب و بى آزارى دارد. فقط درسش زیاد خوب نیست كه آن را هم به مدد كلاس خصوصى حل مى كند. یك بار كه به طور تصادفى از كنار مدرسه پسرش عبور مى كرد تصمیم گرفت كه صبر كند و با تعطیل شدن مدرسه با هم به خانه بروند. آن روز او از دیدن پسرش كه در هیأت سردسته عده اى از نوجوانان به عده اى دیگر دشنام هاى ركیك مى داد و براى آنها شاخ و شانه مى كشید شوكه شد.

چندسال پیش سازمان نوسازی و تجهیز مدارس از بچه ها خواست مدرسه ای را که دوست دارند نقاشی کنند. در اکثر نقاشی ها دخترها یک شاخه گل روی میز معلم ها گذاشتند و پسرها زمین فوتبال کشیدند.
واقعیت این است كه دیوارهای زخمی و كثیف، رنگ های بی روح، نیمكت های چوبی با یك عالم كنده كاری روی میزهایش و یا نیمكت های فلزی كه گوشه هایشان فرو رفته اند، دستشویی های كثیف، شیرهای آب خراب، حیاط های كوچك بدون فضای سبز یا بدون امكان ورزش و بازی شكل غالب مدارس ما است و خاطرات بسیاری از ما را هم از واژه مدرسه تشكیل می دهد.

دانش‌آموز فنلاندی ای كه 11 نفر از دانش‌آموزان مدرسه‌اش را با رگبار گلوله كشت و سپس خودكشی كرد، پیش از واقعه در یك پایگاه اینترنتی پیامی هشدار دهنده فرستاده بود. او فیلمی از خودش ضبط كرده بود كه در آن اسلحه كمری ای را به سمت دوربین نشانه رفته و گفته بود:«تو خواهی مرد» و سپس به سمت زمین شلیك كرده بود. یك سال پیشتر هم در همین كشور تیراندازی دانش‌آموز 18 ساله‌ای در دبیرستانی واقع در شهری كوچك منجر به مرگ 9 دانش‌آموز شد. پلیس بعداً دریافت قاتل 18 ساله كه قصد داشت مدرسه را نیز به آتش بكشد، تحت فشارهای شدید روحی و روانی بوده است.

از شیوه راه رفتن و لنگ زدن و نیز یک چشم کبود زن جوانی که روی تخت یک بیمارستان خصوصی بستری شده، به سادگی می توان تشخیص داد که او به سختی کتک خورده است. ساعتی دیگر هم قرار است برای سنجش آسیب احتمالی به مغز، از او اسکن مغز شود. مادرش می کوشد جلوی ریزش اشکش را بگیرد. چون ناچار است محکم باشد و برای دخترش هم نقش حامی و هم نقش مشاور را بازی کند. زن جوان حرف های بی ربطی می زند.

بى شك فرهنگ ایرانى ویژگى هاى خوب زیادى دارد، ولى بهتر است بعضى ویژگى هاى فرهنگى مان را نقد كنیم. مثلاً تعارف در فرهنگ ما نشانه محبت است و به خاطر این ویژگى فرهنگى چه بسا احساس حمایت و امنیت مى كنیم. شاید غربى ها هم از آن طرف بام مى افتند كه اصلاً باهم تعارف ندارند. ولى گاهى پافشارى و افراط در یك كار مى تواند خیلى بیشتر از آن چه به نظر مى رسد، زیان آور باشد.
 

دانش آموزان زیادی پیدا می شوند كه مدرسه را دوست ندارند. این را می توان از خوشحالی آنها هنگام تعطیلی مدارس دریافت. به قولی عجله دانش آموزان در ترك مدرسه و جیغ و فریادهایی كه آنها هنگام تعطیلی مدرسه و نیز در آستانه تعطیلات تابستانی سر می دهند به ما می گوید «از این كه از مدرسه آزاد می شویم خوشحالیم». یكی از مهم ترین دلایل دوست داشتنی نبودن مدرسه، فضای آن است كه غالباً در ایجاد و استفاده از آن ذوقی به كار نرفته است.