سندرم اجتناب از سایه

گیاهانی كه در هنگام رقابت برای به دست آوردن نور مبارزه را به همسایگان بزرگترشان می بازند و در سایه آنها قرار می گیرند باز هم میدان را خالی نمی كنند. آنها با طولانی كردن سریع شاخه ها و امتداد دادن برگ هایشان به جانب خورشید خود را با این شرایط وفق می دهند. این واكنش سندرم اجتناب از سایه نامیده می شود.
گیاهان اغلب در اكوسیستم های خیلی پیچیده ای رشد می كنند. برخی از همسایگان بزرگ ترشان آنها را در سایه قرار می دهند و به این ترتیب روند رشدشان با تهدید مواجه می شود. منتها گیاهان شماری از سازوكارهای تطبیقی دارند كه به آنها این توانایی را می دهد تا در هنگام رقابت با همسایگان بزرگ تر، به واكنش هایشان بیفزایند. به این ترتیب این گیاهان واكنش های منعطفی دارند.
كلروفیل كه رنگدانه فتوسنتزی در برگ ها است، تقریباً همه سایه های آبی و قرمز دور (مادون قرمز) را جذب می كند و تنها به نور قرمز تیره اجازه می دهد تا از میان برگ ها عبور كند. اگر یك گیاه به وسیله شاخ و برگ گیاه دیگر در سایه قرار گیرد، تغییر قابل توجهی در نسبت قرمز به مادون قرمز به وجود می آید. درصورتی كه گیرنده های نور در گیاهان این تغییر را ثبت كنند، شماری از سازوكارهای تنظیم را در برنامه رشدشان شروع می كنند. اینها با هم به اصطلاح سندرم اجتناب از سایه نامیده می شوند. این سازوكارها رشد ساقه ها و حركت روبه بالای برگ ها را افزایش می دهند.
پایه مولکولی این واکنش، یك پروتئین انتقال دهنده خاص به نام PIN3 است که امكان تجمع هورمون گیاهی اكسین را به وجود می آورد. هورمون اكسین در طول فرایند انطباق، در لایه های سلولی بیرونی تر گیاه نقش مهمی ایفا می كند و روند رشد را افزایش می دهد.
گیاهان آوندی مجموعه كاملی از مولكول های مختلف سیگنالی كوچك را تولید می كنند كه فیتوهورمون ها نامیده می شوند و فرایندهای تمایزی و رشد را تنظیم می كنند. در این میان اكسین ها كه یكی از شناخته شده ترین فاكتورهای رشد گیاه هستند و طیف فعالیت بی نهایت وسیعی دارند به طور ویژه ای مهمند. آنها نقش تعدیل كننده ای در تقریباً همه فرایندهای رشد گیاه بازی می كنند كه شامل واكنش اجتناب از سایه است. به این ترتیب اثر اكسین در واكنش اجتناب از سایه بسیار مهم است. در این میان تشكیل پروتئین انتقال دهنده (PIN3) به جریان یافتن اكسین به سوی سلول های جانبی می انجامد. PIN3 نقش مهمی در كنترل ذخیره اكسین در طول واكنش اجتناب از سایه دارد و چنان كه گفته شد رشد ساقه تابع ذخیره اكسین در آن است و اكسین مسئول رشد و طویل شدن ساقه است.