آیا با افزایش کربن جو گیاهان هم کربن بیشتری جذب می کنند؟

با وجود گرم شدن هوا، میزان كربن ذخیره شده به وسیله گیاهان كاهش یافته است. یعنی ممكن است ظرفیت گیاهان برای جذب كربن و نقشی كه به عنوان مخزن كربن ایفا می كنند رو به تنزل باشد.
در طول دهه های اخیر همزمان با بالا رفتن دمای هوا، مقدار كربنی كه از جو وارد توده زیستی گیاهان شده افزایش یافته است. اما براساس یک مطالعه در یك دهه اخیر این روند معكوس شده است. این در حالی است كه این دهه از نظر میزان افزایش دما ركورد زده است.
در سال 2003 مطالعه ای انجام شد كه بوم شناسی به نام استیو رانینگ همكار مؤلف آن بود. این تحقیق نشان می داد كه میزان باروری گیاهان بین سال های 1982 و 1999 افزایش یافته است. محققان این موضوع را به روند گرم تر شدن آب و هوا و افزایش تشعشعات خورشیدی نسبت دادند. رانینگ و همكارش شنگ ژائو پیش بینی می كردند كه مابین سال های 2000 تا 2009 هم در میزان باروری گیاهان افزایشی را مشاهده كنند. اما نتیجه ای كه انتظارش را می كشیدند به دست نیاوردند.
این محققان می گویند گیاهان همراه با اقیانوس ها، حدود نیمی از دی اكسید كربنی كه در نتیجه سوختن سوخت های فسیلی تولید می شود را از جو می گیرند و با این كار به ما خدمت بزرگی می كنند. اما این مطالعه اولین مدركی است كه نشان می دهد اختلالی در این زمینه به وجود آمده است.
رانینگ و ژائو برای انجام این مطالعه داده های طیف مادون قرمز و مریی را كه به كمك ماهواره «ترا»ی ناسا به دست آورده بودند تجزیه و تحلیل كردند تا اكوسیستم های مختلف گیاهی را از هم تمیز دهند و تراكم پوشش گیاهی را اندازه گیری كنند. آنها سپس عواملی كه بر رشد گیاه اثر می گذارد مثل دسترسی به آب و طول روز را مورد بررسی قرار دادند تا مقدار كربن جوی انباشته به صورت توده زیستی گیاه را برآورد كنند.
نتایج این تحقیق نشان داد كه در مناطقی كه عمدتاً در نیمكره شمالی واقعند و شامل نواحی ای در آمریكای شمالی، اروپای غربی، هند و چین می شوند، جذب كربن به وسیله گیاهان افزایش می یابد. اما در مناطق دیگر جذب كربن كاهش یافته و افت شدیدی داشته. در نیمكره جنوبی، 70 درصد پوشش گیاهی، شامل مناطقی از آمریكای جنوبی، آفریقا و استرالیا، كاهشی را در جذب كربن نشان می دهد.
اگر این آمارها را جمع و تفریق كنیم، در نهایت با كاهش جذب كربن به وسیله گیاهان زمین مواجه می شویم.
محققان می گویند كه این افت در جذب كربن جهان به وسیله گیاهان را می توان به بروز خشكسالی های منطقه ای، مثل خشكسالی شدید آمازون در سال 2005 و گرایش عمومی به خشكی در نیمكره جنوبی نسبت داد كه با گرم شدن زمین هم رو به افزایش گذاشته.
این كه چرا نیمكره های شمالی و جنوبی به طور متفاوتی به آب و هواهای گرم تر و خشكسالی های فزاینده پاسخ داده اند مشخص نیست. اما رانینگ حدس می زند كه در نیمكره شمالی، عوامل محدود كننده رشد گیاه دما و طول فصل رشد است كه هردو با گرم شدن زمین افزایش یافته اند. درحالی كه محدودیت اصلی برای رشد گیاهان در نیمكره جنوبی، دسترسی به آب است و به همین دلیل خشكسالی ها در آن جا اثر بزرگ تری به جا گذاشته است. البته این محققان اذعان می كنند كه لازم است داده های دهه های آینده را هم بررسی كنند تا مطمئن شوند كاهش جذب كربن به وسیله گیاهان یك روند دایمی است.

محققان وجود لكه های قهوه ای در درختان آمازون را نشانه آسیب های ناشی از بروز دو خشكسالی در این منطقه می دانند كه ممكن است نیمی از درختان را تحت تأثیر قرار داده باشد.
این منطقه در سال های 2005 و 2010 و به عبارتی دو بار در یك قرن و به طور پیاپی خشكسالی را تجربه كرده. درحال حاضر جنگل های بارانی آمازون با افزایش تهدید از ناحیه گرم شدن هوای زمین و افزایش جمعیت در منطقه و سوزاندن هزاران كیلومتر مربع از جنگل ها برای انجام كشاورزی روبرو است و همین باعث شده محققان آینده خوبی را برای این منطقه پیش بینی نكنند.