دلایل مهم خون دماغ شدن

دلایل مهم خون دماغ شدن
مادربزرگ تابستان‌ها تا وقتی آفتاب وسط آسمان بود، نمی‌گذاشت در حیاط بازی کنیم. می‌گفت اگر آفتاب زیاد روی سرت بتابد، خون‌دماغ می‌شوی و البته این را برای ترساندن ما نمی‌گفت؛ به آن اعتقاد داشت.
حتما تاکنون افراد زیادی را دیده‌‌اید که خون‌دماغ شده‌اند. شاید هم خودتان بارها دچار این مشکل شده باشید.
عقاید متفاوتی در مورد خون‌دماغ وجود دارد؛ حتی بعضی معتقدند اگر کسی خیلی خون‌دماغ شود حتما سرطان یا بیماری صعب‌العلاجی دارد در حالی که دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و ‌عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: خیلی وقت‌ها مشکل فقط خشکی مخاط است.
یک خون‌دماغ و هزار و یک علت
دکتر رزم‌پا با اشاره به این‌که دلایل بسیار زیاد و متنوعی برای بروز خون‌دماغ وجود دارد، می‌گوید: گاهی اشکال در خود بینی است مثلا ممکن‌است مخاط بینی خشک باشد، با دستکاری و ورود جسم خارجی یا هر گونه ضربه به آن هم خونریزی شروع می‌شود.


اهی هم در بینی تومور وجود دارد که باعث خونریزی می‌شود. استفاده از داروها مثل اسپری آلرژی که در بینی می‌زنند نیز مخاط آن را خشک و مستعد خونریزی می‌کند. اشکالات تشریحی مثل اشکالات عروقی مخاط بینی نیز می‌تواند سبب خون دماغ شود.
او می‌افزاید: اگر کسی دچار هر نوع اختلال آناتومیک بینی باشد، مستعد خون‌دماغ می‌شود مثلا در صورت انحراف تیغه بینی، یک طرف بینی بیشتر در معرض هوای خشک قرار می‌گیرد و مخاطش بسیار خشک می‌شود.
علاوه بر این، خونریزی از بینی در افرادی که به هر دلیل جراحی بینی انجام داده‌اند و افراد دچار بیماری‌های التهابی مثل رینیت، معتادان به کوکایین و هر نوع مخدر استنشاقی، بیشتر اتفاق می‌افتد.
البته گاهی هم خون‌دماغ می‌تواند بدون علت باشد و در بررسی‌ها علتی برای آن پیدا نشود. این فلوشیپ جراحی سر و گردن تاکید می‌کند:

اگر خونریزی مدام تکرار ‌شود، ممکن‌است نشانه بیماری عمومی مثل اختلالات انعقادی یا خونی، لوسمی (سرطان خون) باشد و حتما باید بیمار بررسی بیشتر شود.
گاهی خون‌دماغ تظاهر یک بیماری است
اختلال‌های انعقادی مثل هموفیلی، لوسمی (سرطان خون)، کمبود پلاکت، فشارخون بالا و در بچه‌ها بیماری‌های تنفسی ویروسی یا بیماری‌های زمینه‌ای و خونی. این متخصص گوش و حلق و بینی با برشمردن این موارد به عنوان بیماری‌هایی که یکی از تظاهراتشان می‌تواند خونریزی از بینی باشد، توضیح می‌دهد: بینی افراد عادی در هوای خشک و با دستکاری ممکن است دچار خونریزی خفیف شود، ولی در کسانی که بیماری زمینه‌ای و خونی دارند، شدیدتر اتفاق می‌افتد. در سنین بالا نیز علت خونریزی معمولا فشارخون بالا یا مشکلات عروقی است.
وقتی خون‌دماغ می‌شویم
خیلی از ما وقتی خودمان یا دیگری دچار خون‌دماغ می‌شود، دستپاچه می‌شویم و نمی‌دانیم چه کنیم، ولی این متخصص گوش و حلق و بینی توصیه می‌کند، ضمن حفظ خونسردی این اقدام‌ها را انجام دهیم: ابتدا طوری بنشینید که بالا تنه از پایین تنه بالاتر قرار بگیرد. بعد دو پره بینی را آرام با انگشت بگیرید و 5 دقیقه فشار دهید. سپس کمپرس سرد دو طرف بینی بگذارید.
دکتر رزم‌پا تاکید می‌کند: برخی معتقدند کسی که دچار خون‌دماغ شده باید سرش را کاملا به عقب متمایل کند، اما این کار اشتباه است و باعث می‌شود خون به حلق و ریه وارد شود مخصوصا اگر شدید باشد حالت نیمه‌نشسته، بهترین حالت است.
کی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر خونریزی با اقدام‌هایی که گفتیم کنترل شد، چه بهتر ولی اگر ادامه پیدا کرد و با این اقدام‌های ساده بند نیامد چه؟ دکتر رزم‌پا می‌گوید: اگر خونریزی بند نیامد یا حتی زود بند آمد ولی تکرار شد و مدام اتفاق افتاد یا شدید بود، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

اگر خونریزی با علائم دیگری مثل سردرد باشد یا گرفتگی بینی هم وجود داشته ‌باشد، مخصوصا بچه‌ای که خون‌دماغ می‌شود و بینی‌اش می‌گیرد، باید حتما به پزشک مراجعه کرد.
اگر ترشح بینی در بچه بدبو باشد، دلیلش این است که جسم خارجی در بینی وجود دارد، مگر این‌که خلافش ثابت شود.به گفته این فلوشیپ جراحی سر و گردن، ترشح خونی مداوم از بینی می‌تواند نشانه تومور خوش‌خیم یا بدخیم باشد.
تومور خوش‌خیم آنژیوفیبروم بیشتر در پسرها و تا حوالی اوایل سن بلوغ که تغییرات بینی ایجاد می‌شود، شایع‌تر است ولی گاهی بعد از آن هم دیده می‌شود.
وقتی کار به درمانگاه و بیمارستان می‌کشد
اگر خونریزی ادامه پیدا کند و شدید باشد، کار به پزشک و بیمارستان می‌کشد، اما در بیمارستان برای بیمار چه می‌کنند؟ دکتر رزم‌پا به این پرسش این‌گونه پاسخ می‌دهد: ابتدا برای بیمار تامپون می‌گذاریم یعنی یک باند باریک را به پماد آنتی‌بیوتیک مثل تتراسیکلین آغشته می‌کنیم تا 72 ـ 48 ساعت بماند تا خون بند بیاید.
او ادامه می‌دهد: شایع‌ترین محل خونریزی قسمت قدامی تیغه بینی است. گاهی در صورت خونریزی طولانی‌مدت اگر پزشک در معاینه رگ عامل خونریزی را ببیند و محل خونریزی محدود و مشخص باشد، آن را با برق، مواد شیمیایی و رادیوفرکوئنسی می‌سوزاند.
این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: در کسی که به دلیل فشارخون و لوسمی خون‌دماغ شده و محل خونریزی‌اش پراکنده است، نه تنها سوزاندن به نفع بیمار نیست بلکه وضع را بدتر می‌کند و باید مشکل زمینه‌ای حل شود. از سوی دیگر، سوزاندن باید محدود و با دقت باشد چون اگر با بی‌احتیاطی باشد، باعث سوراخ شدن تیغه بینی می‌شود.
به گفته دکتر رزم‌پا گاهی خونریزی بینی آنقدر شدید است که برای به‌وجود نیامدن مشکل جدی برای بیمار و حتی به خطر نیفتادن جان او جراحی لازم است که امروزه با آندوسکوپی انجام می‌شود.
با این روش هم محل خونریزی مشخص و هم درمان انجام می‌گیرد، ولی گاهی این هم مفید نیست و از راه گردن، رگ اصلی را (کاروتید خارجی) می‌بندند.
اگر زیر آفتاب بایستیم، خون‌دماغ می‌شویم؟
حالا می‌رسیم به آنچه ابتدای متن مطرح کردیم و عقیده مادربزرگ‌ها در مورد این‌که اگر زیر آفتاب بایستیم، خون‌دماغ می‌شویم.
این متخصص گوش و حلق و بینی در این باره می‌گوید: معمولا بیشتر در فصل زمستان که هوا سرد و خشک است، خون‌دماغ شایع‌تر است مخصوصا در محیط دربسته‌ای که در آن وسایل گرم‌کننده وجود دارد، اما اگر در تابستان کسی در معرض گرمای زیاد قرار گیرد، برای این‌که بدن بتواند گرما را دفع کند، عروق سطحی گشادتر می‌شود و خون‌دماغ در افرادی که مستعد هستند، اتفاق می‌افتد.