خصوصیات یک ترجمه خوب برای کودکان
هشتصد عنوان از کتابهای چاپ اول ، کتابهای ترجمه ای حوزه کودکان و نوجوانان هستند که اغلب مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته و به چاپ مجدد رسیده اند.با وجود این مساله ، نمی توان اهمیت کتابهای ترجمه و گستردگی مخاطبان آنها را نادیده گرفت.ترجمه به فرآیند برگرداندن محتوای یک متن از زبانی (زبان مبدا) به زبان دیگر (زبان مقصد) گفته می شود که طی این فرآیند باید تمامی مفاهیم متن به خوبی انتقال داده شود.به طور کلی یک ترجمه خوب باید تمام ویژگیهای یک تالیف خوب را داشته باشد ، با ایجاد نزدیکترین معادل در زبان مترجم برای مطلب مورد ترجمه و با حفظ مشخصات متن اصلی تا آنجا که ظرفیت زبان اول ایجاب می کند.
ترجمه خوب ، حس اعتماد به نفس کودک را بالا می برد.
وفاداری به متن اصلی ، نخستین ملاک یک ترجمه خوب است.
نویسنده کتاب “نخستین درسهای ترجمه” بیان می کند:”مترجم در ترجمه برای کودک آزادی بیشتری داشته و غیر از ترجمه بین زبانی از ترجمه بین نشانه ای هم سود می برد.”روان بودن ،سادگی و قابل فهم بودن از معیارهای اصلی ترجمه به شمار می آید.تصویر پردازی نیز از اهمیت ویژه ای در ترجمه کتابهای کودکان برخوردار است.وقتی متن کتاب به تصاویر ساده و روان بازگردانده می شود ، باعث می گردد تا کودک خود را درون آن جسته و پیدا کند.
معمولا صحت یک ترجمه را یک گویشور زبان مبدا می تواند بسنجد و روانی یک ترجمه را یک گویشور زبان مقصد تعیین می کند.مترجم آثار رولد دان در ایران ، معیارهای یک ترجمه خوب برای کودکان را اینگونه بیان می کند:”مترجم آثار کودکان نیز مانند مترجم آثار بزرگسالان ، باید دو اصل امانتداری و روانی ترجمه را رعایت کنند اما در ترجمه کتابهای کودک و نوجوان اصل روان بودن ترجمه مهم تر است.چون کودکان و نوجوانان نمی توانند مانند بزرگسالان با هدف خاصی کتاب را انتخاب کرده و منظور نویسنده و مترجم را با زحمت متوجه شوند .کودکان کم حوصله هستند و اگر کتاب خوب با ترجمه سلیس را در اختیار نداشته باشند ، از تلویزیون و کامپیوتر پرجاذبه ، برای خواندن هر کتابی نمی گذرند.بنابراین کار مترجم در انتخاب کتاب و ترجمه آن برای مخاطب کودک و نوجوان دشوارتر از ترجمه یک اثر برای بزرگسالان است.”این نویسنده همچنین معتقد است که :”یک مترجم خوب باید با ساختار زبان فارسی و زبان مبدا آشنا باشد ، چون گاهی در زبان انگلیسی جملات به گونه ای نوشته شده اند که ترجمه صرف آنها مخاطب را سر در گم می کند.”
مترجم در این حوزه باید کودکان و نوجوانان و ویژگیهای روحی و روانی آنها را بشناسد و متناسب با نیازهای این گروه سنی در دنیای امروز کتاب خوبی را با ترجمه مناسب ارایه دهد.
کودکان باورهایی دارند که به واسطه آن باورها ذهنیات خود را شکل می دهند.کودکان معتقدند که کتاب هرگز دروغ نمی گوید پس شایسته است ناشران برای ترجمه یک اثر دقت کافی را به خرج دهند.تلقی عموم حتی دست اندر کاران حوزه نشر کودک و نوجوان این است که چون متن نوشته شده برای این قشر از جامعه ما زیاد پیچیده نیست ، افراد آشنا به زبان در حد متوسط هم می توانند از عهده ترجمه آن برآیند.ولی باید توجه کنیم که این متن ها در عین سادگی ، اگر توسط مترجم مسلط ترجمه نشوند مثل گذشته قطعا به بیراهه خواهیم رفت.