درباره سندرم استکهلم و چند ماجرای حیرت انگیز مربوط به آن

نام سندرم استکهلم از گروگان گیری شش روزه در بانک کردیت در استکهلم سوئد گرفته شده. سندرم استکهلم به نوعی وضعیت روانی اطلاق می شود که در آن پیوندی محبت آمیز بین فرد در اسارت، ربوده شده و یا به گروگان گرفته شده و فرد یا افراد به اسارت گیرنده ایجاد می شود.
در سال 1973 دو مرد وارد بانک کردیت در استکهلم سوئد شدند و قصد دزدی از آن را داشتند. وقتی پلیس وارد بانک شد، سارقان به سمت آنها شلیک کردند و وضعیت به یک گروگان گیری منتج شد. برای شش روز، سارقان چهار نفر را به زور اسلحه، در یک انباری قفل شده در زیر سقف نگهداشتند. گاهی اوقات به آنها مواد منفجره می بستند و دفعه های دیگر مجبورشان می کردند طناب دور گردنشان ببندند. هنگامی که پلیس سعی کرد گروگان ها را نجات دهد، گروگان ها با پلیس مبارزه کردند و از گروگان گیرانشان دفاع کردند و به سرزنش پلیس پرداختند. سپس یکی از گروگان های آزاد شده صندوقی را برای دفاع از گروگان گیران خود در مقابل قانون راه اندازی کرد. از اینجا نام «سندرم استکهلم» متولد شد.
اصطلاح «سندرم استکهلم» اولین بار به وسیله روانپزشکی به نام نیلز بجروت، که در سال 1973 در جریان مذاکرات گروگان گیری استکهلم در زمینه اعمال قانون مشاوره می داد به کار رفت. در آن زمان مردم و رسانه ها از احساسات همدلانه و تدافعی گروگان ها نسبت به گروگان گیرانشان گیج شده بودند. دکتر فرانک اشبرگ در دهه 1970 میلادی جزئیات بیشتری از سندرم استکهلم ارایه داد. وی رفتار گروگان های بانک استکهلم را مورد مطالعه قرار داد و عوامل روانی ای که به ایجاد پیوند عاطفی آنها با به اسارت گیرندگانشان انجامیده بود شناسایی کرد.
پتی هرستمعروف ترین نمونه سندرم استکهلم نمونه پتی هرست نوه یک مالک روزنامه های زنجیره ای در آمریکا است. عکسی از پتی هرست در سال 1974 وجود دارد که در آن کلاه بره به سر و تفنگ در دست حین سرقت از یک بانک دیده می شود. او وقتی 19 ساله و دانشجوی دانشگاه کالیفرنیا بود به وسیله یک گروه تروریست چپ گرا ربوده شد. در انزوا نگهداشته شد و به مرگ تهدید شد اما بعد برای این گروه تبلیغ می کرد و وارد کارهای خلافشان شد. پتی هرست 19 ماه بعد پیدا شد و با اتهامات سنگینی مواجه گشت. داستان وی این پرسش را نزد عموم مردم مطرح کرد که آیا گروهی که پتی هرست را اسیر کرده بودند وی را شست و شوی مغزی داده بودند یا او خودش به این اقدامات دست می زده است؟ یا چه چیزی نوه یک سرمایه دار را از گروگانی بی گناه به یک جنایتکار و عضو رادیکال یک گروه تروریستی تبدیل کرده است؟
چه عواملی باعث ایجاد سندرم استکهلم می شود؟
سندرم استکهلم که به عنوان پیوند تروما و یا پیوند ترور نیز شناخته می شود، از حس غریزی افراد به اسارت گرفته شده یا گروگان ها برای حفاظت از خود منشأ می گیرد. به این ترتیب که ادامه حیات آنها به وسیله به اسارت گیرندگانشان تعیین می شود بنابراین افراد اسیر شده به جای نفرت از به اسارت گیرندگانشان، به طور ناخودآگاه پیوندی با آنها ایجاد می کنند تا زنده بمانند. افراد اسیر شده این پیوند را با پذیرش و حس حق شناسی به خاطر اعمال کوچک محبت آمیزی که از به اسارت گیرندگانشان سر می زند ایجاد می کنند. در مورد اسیران استکهلم، وقتی هوا سرد بود به آنها پتو داده شد و اجازه داده شد تا با خانواده شان تماس تلفنی برقرار کنند. در دنیای گروگان ها، گروگان گیر به تأمین کننده آنها تبدیل شد در حالی که گروه مسلح مجری قانون در جهان خارج، تهدید فیزیکی هم آنها او و هم برای تأمین کننده هایشان بود.
علایم و نشانه های سندرم استکهلم همیشه به روشنی تعریف نشده و در مورد پتی هرست، شک و تردید هیئت منصفه درباره آسیب های روانی او منجر به حکم زندان هفت ساله برایش شد که دو سال بعد جیمی کارتر رییس جمهوری وقت آمریکا آن را تخفیف داد.
در سال 1988 یک دختر ده ساله اتریشی به نام ناتاشا کامپوش نیز در راه مدرسه ناپدید شد. در سال 2006، ناتاشای 18ساله پس از فرار از خانه کسی که او را به اسارت گرفته بود در باغی در وین ظاهر شد. در بیانیه ای که به وسیله روانپزشکش در رسانه ها منتشر شد، ناتاشا گفته بود که حدود 8 سال را در یک سلول قفل شده در زیرزمین گذرانده: «جوانی من خیلی متفاوت بود اما از بسیاری از مسائل هم در امان ماندم - شروع به سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل نکردم و دوستان بد هم نداشتم.» به نظر بیشتر کارشناسان ناتاشا دچار آسیب های روانی شده بود و از سندرم استکهلم رنج می برد.
در این مورد دیده می شود که افرادی که از سندرم استکهلم رنج می برند پس از رهایی هم از آدم ربا یا فرد به اسارت گیرنده شان محافظت و مراقبت می کنند. آنها در زمان اسارت در یک وضعیت بسیار بد و ناامیدی تشخیص داده بودند که برای حفاظت از خود به طور ناخودآگاه پیوندی با فرد اسارت گیرنده ایجاد کنند. اثرات این وضعیت به ویژه بعد از گروگان گیری و آدم ربایی، معمولاً بعد از بحران هم خاتمه نمی یابد و در موارد کلاسیک نظیر مورد ناتاشا، قربانی حتی بعد از فرار از اسارت همچنان به دفاع و مراقبت از فرد به اسارت گیرنده خود ادامه می دهد. علایم سندرم استکهلم در رابطه برده / ارباب، کسانی که مورد ضرب و شتم همسر قرار می گیرند و اعضای فرقه های مخرب هم شناسایی شده است.
نشانه های سندرم استکهلم
برای این که نام سندرم استکهلم به وضعیتی داده شود، دست کم باید سه ویژگی وجود داشته باشد:
رابطه قدرت به شدت نامتوازن که در آن به اسارت گیرنده به اسیر دیکته می کند چه کاری را می تواند و چه کاری را نمی تواند انجام دهد.
تهدید به مرگ یا آسیب فیزیکی از سوی زندانی ای که در دست به اسارت گیرنده است.
غریزه حفاظت از خود در بخشی که مربوط به زندانی است.
در صورتی که این ویژگی ها وجود داشته باشد زندانی عقیده دارد که چه بتواند فرار کند و چه نتواند بقایش در چارچوب قوانین تعیین شده به وسیله فرد به اسارت گیرنده قدرتمند تأمین می شود.

سه ذهن انسان: هوشیار، نیمه هوشیار، ناخودآگاه چرا برخی به سرعت معتاد می شوند و بعضی نه