چگونه سالمندان می توانند تصمیمات بهتری بگیرند؟
بسیاری از ما وقتی به سنین پیری –سن بیش از 65 سال- فكر می كنیم، آن چه به سرعت به ذهنمان خطور می كند مشكلات حافظه، كندی و كاهش توانایی در تصمیم گیری و مانند آن است. دانشمندان می گویند این برداشت ها از سنین پیری ریشه در واقعیت دارد. چراكه دهه ها تحقیق اسناد قابل توجهی در زمینه تنزل سطح توانایی ها در نتیجه افزایش سن ارایه می دهد. نزول سطح توانایی ها شامل بسیاری از عملكردهای شناختی نظیر حافظه، توجه، زبان، و حتی قدرت استدلال و حل مسأله می شود. بنابراین آیا همه ما با افزایش سن محكومیم كه استدلالی معیوب و پر از اشكال داشته باشیم؟
تحقیقات نشان می دهد پاسخ این پرسش یك نه غلیظ است. گرچه تنزل قدرت استدلال و شناخت در سنین پیری موضوعی غیرقابل انكار است، اما این ایده به مرور تقویت می شود كه احساسات در این سنین به كار ما می آید. هنگامی كه پیر می شویم، به نظر می رسد بهتر می توانیم احساساتمان را مهار كنیم و از آن به گونه ای استفاده كنیم كه به عنوان مثال ما را در شرایط خوبی از لحاظ سلامتی، رفاه و شادكامی قرار دهد. به این ترتیب احساسات می تواند در سنین پیری به ما كمك كند تا بهتر تصمیم گیری كنیم و حتی وضعیت اجتماعیمان را كنترل كنیم.
به این ترتیب افراد مسن تر می توانند تصمیمات بهتری بگیرند به شرط این كه بیشتر بر احساسشان تكیه كنند.
محققان می گویند وقتی موقعیتی با باری احساسی پیش می آید، افراد مسن تر با به كارگیری راهبردهایی بر موارد مثبت تمركز می كنند و تمركز بر جنبه های منفی را به حداقل می رسانند. چنین تمركزی مزایایی را برای افراد مسن تر به ارمغان می آورد. از جمله این كه آنها احساسات منفی كمتر و احساسات مثبت بیشتری را در زندگی روزانه شان تجربه می كنند. اما آیا این دستاورد احساسی و عاطفی، قدرت تخفیف مشكل از دست دادن شناخت را دارد؟
تحقیقاتی كه روانشناسی به نام جوزف ای مایكلز انجام داده نشان می دهد درصورتی كه افراد مسن برای تصمیم گیری هایشان بر عاطفه و احساس تكیه كنند كیفیت تصمیماتشان بهتر می شود. وی به عنوان نمونه تعدادی از افراد پیر و جوان را كه در مرحله تصمیم گیری برای انتخاب یك پزشك جدید یا طرح درمانی بودند مورد مطالعه قرار داد. او و همكارانش دو پزشك را به عنوان گزینه به این افراد معرفی كردند تا از بین آنها یكی را انتخاب كنند. برای مثال یكی از گزینه ها پزشكی بود كه به طور مداوم در آموزش ها شركت می كرد و تعامل خوبی با كاركنانش داشت. گزینه دیگر پزشكی بود كه به وسیله سازمان مصرف كنندگان آمریكا توصیه شده بود. اما این فرد بعضی اوقات مغرورانه رفتار می كرد و به نیازهای فرد بیمار حساسیت نشان نمی داد.
محققان ملاحظه كردند بعضی از شركت كنندگان در مطالعه بر همه جزییات تمركز می كنند و تصمیماتشان را از راه تجزیه و تحلیل دقیق واقعیات می گیرند. اما در رابطه با شركت كنندگان دیگر، محققان از آنها خواستند تا همه جزییات را در نظر بگیرند اما در عین حال بر این موضوع كه چه احساسی درباره پزشكان دارند هم تمركز كنند.
نتیجه مطالعه این بود كه افراد جوان تر وقتی استدلال می كنند بهترین تصمیم را می گیرند. اما شركت كنندگان مسن تر با تمركز بر احساساتشان نتایج بهتری گرفتند. درحقیقت، تمركز بر احساسات به مسن ترها اجازه داد درست مثل جوانان عمل كنند. به عبارتی افراد مسن تر در هنگام تصمیم گیری می توانند بر نقاط قوت عاطفی و احساسیشان سرمایه گذاری كنند تا كمبودهای شناختی شان را جبران كنند.
همچنین به نظر می رسد حكمتی كه از قلب منشأ می گیرد به افراد پیرتر كمك می كند تا مسایل بین فردی را حل كنند. برای مثال، افراد پیرتر توجهشان را از جنبه های منفی درگیری ها منحرف می كنند و معمولاً به منازعات اجتماعی كمتر واكنش نشان می دهند. بنابراین افراد مسن تر بهتر می توانند موضوعات احساسی و عاطفی را در درگیری های بین فردی مدیریت كنند و این توانایی آنها به ازدواج های بهتر، دوستی های بهتر و همبستگی نزدیك تر در مقایسه با همتایان جوانشان منجر می شود. علاوه بر این به نظر می رسد كه این ویژگی افراد مسن تر در سطحی بالاتر مسری است و شركای اجتماعیشان دستاوردهای مثبتی دارند.
پس با افزایش سن افراد استعداد ویژه ای در بهره گیری از احساساتشان به دست می آورند و این مهم است چراكه تمركز بر احساس و عاطفه در زندگی می تواند با توانایی تضعیف شده افراد مسن در تصمیم گیری مقابله كند. به نظر می رسد افراد مسن رازی دارند كه افراد در همه سنین می توانند از آن بهره مند شوند. آن راز این است به صدای قلبتان گوش كنید و ببینید شما را به كجا می برد.