روزی که نفت و زغال سنگ تمام شود چه چیزی در انتظار بشر است؟
شش نسل دیگر یعنی حدود 200 سال دیگر، سوخت های ساخته شده از هیدروكربن مثل امروز به وفور یافت نخواهند شد. این در حالی است كه در آن زمان همچنان مردم می خواهند ماشین برانند یا هواپیماهایشان را در آسمان به پرواز در آورند و چراغ خانه هایشان را روشن كنند.
به همین دلیل بسیاری عقیده دارند با به پایان رسیدن دورانی كه نفت به سهولت در دسترس است، قیمت سوخت به میزان بسیار زیادی افزایش می یابد و رقابت برسر منابع انرژی به تنازع بقا می انجامد. بنابراین از حالا لازم است دركی از این شرایط وجود داشته باشد تا این تنازع به جنگی داغ بدل نشود. خوشبختانه كشور ما با داشتن منابع عظیم گاز نگرانی های كمتری دارد. ولی به دلایل استراتژیك ناچار است از حالا چشم اندازی از آینده داشته باشد.
رابرت پی لافلین یكی از برندگان جایزه نوبل فیزیك قواعدی را درباره هیدروكربن هایی مثل گاز، نفت و زغال سنگ مطرح می كند. به گفته او موقعی كه نفت تمام شود، قیمت گاز نوسان پیدا خواهد كرد. در آن زمان همه ارزان ترین گاز ممكن را می خواهند. اما با فناوری های در حال پیشرفت می توان این شرایط را مدیریت كرد. برای زمانی هم كه ذغال سنگ تمام می شود، لازم است ابداعات بیشتری انجام شود تا جوامع ثباتشان را حفظ كنند.
اما با همه اینها چرا از حالا ذغال سنگ كمتر مورد استفاده قرار نمی گیرد؟ لافلین با استناد به نموداری نشان می دهد كه در چندین كشور بین سوزاندن كربن با افزایش تولید ناخالص داخلی یا GDP پیوستگی وجود دارد و به همین دلیل است كه وقتی صحبت از قطع استفاده از كربن به میان می آید، هیچ كس نمی خواهد اولین باشد.
دلیل دیگر این است كه ما هرگز به طور كامل از كربن رهایی نخواهیم یافت. فناوری های موجود و در حال توسعه می توانند بعضی از جنبه های مشكل منابع انرژی را حل كنند، اما قوانین فیزیك سدی را در مقابل بقیه ایجاد می كنند. برای مثال، موقعی كه هیدروكربن ها دیگر به طور گسترده در دسترس نیستند انرژی هسته ای، خورشیدی و بادی می توانند چراغ ها را روشن نگه دارند.
روزی كه نفت تمام می شود اگر لازم باشد تامدتی می توان ذغال سنگ را به بنزین تبدیل كرد. همان طور كه آلمانی ها در طول جنگ جهانی دوم با استفاده از فرایندی كه در دهه 1920 به وسیله Franz Fischer و Hans Tropsch توسعه داده شده بود، این كار را انجام دادند. اما در حال حاضر هیچ سوخت دیگری چگالی انرژی ای –انرژی در واحد وزن- را ارایه نمی دهد كه برای پرواز هواپیما سوخت جت مهیا كند. به طوركلی امكان ندارد سوخت جت را اصلاح كنیم چراكه قوانین فیزیك را نقض می كند. ما نمی توانیم هواپیما داشته باشیم مگر این كه سوخت هیدروكربنی بسازیم.
لافلین می گوید در فرایند Fischer-Tropsch كه در آن با عبور دادن مونوكسید كربن و هیدروژن بر روی آهن یا كاتالیزورهای دیگر هیدروكربن های مایع تولید می شود، می توان مواد خام متفاوتی را مورد استفاده قرار داد. در دهه 1940، آلمان ها زغال سنگ را مورد استفاده قرار دادند. امروز، چندین گیاه هست كه با آنها می توان فرایند به جاگذاری كربن را به جای ذغال سنگ با گاز طبیعی شروع كرد. در آینده مواد اولیه دیگری مثل مواد گیاهی هم وجود خواهد داشت.
در این زمینه نمی توان بخش كشاورزی را به تنهایی به عنوان منبع در نظر گرفت. اما تركیبی از منابع را می توان مورد استفاده قرار داد. این منابع می تواند شامل گیاهانی كه در آب شور رشد می كنند باشد.
در این صورت روزی كه نفت ناپدید می شود، هیچ تغییری در پمپ گاز به وجود نخواهد آمد. چراكه فناوری های لازم در دسترس است. خبر خوب این است كه اگر زمانی بتوانید گیاهان Fischer-Tropsch را بسازید، هرچیز دیگری كه شامل زباله می شود را هم می توانید برای تبدیل به سوخت بیولوژیكی مورد استفاده قرار دهید. مشكل بزرگ هزینه سرمایه اولیه است. ما می توانیم به مرور زمان امكانات را فراهم كنیم.
لافلین می گوید: «200 سال دیگر شرایط امروز ما به صورتی كه انرژی نسبتاً گران و كربن ارزان است معكوس خواهد شد. در آن زمان صنعت جدیدی به وجود خواهد آمد كه حالا وجود ندارد. 200 سال دیگر، كمبود انرژی مسئله نیست. كمبود كربن مسئله است.»
در نهایت لافلین پیش بینی می كند كه ما یاد می گیریم چگونه كربن را از هوا بازیافت كنیم. این كربن می تواند ماده اولیه برای فرایند Fischer-Tropsch باشد. این پیشرفت اگر اتفاق بیفتد خبر خوبی است.