بازگشت به عصر کسب و کارهای خانگی

اجداد ما كسب و كارهاى خانگى داشتند. با گسترش صنايع و ادارات اين نوع كسب و كارها کاهش یافت. حالا دنیا یک بار دیگر به سمت کسب و کارهای خانگی رفته است. به عنوان مثال مطالعات دولتى در آمريكا نشان مى دهد كه بيش از ۵۰ درصد كل شركت ها براساس كسب و كارهاى خانگى بنا شده اند و ۳۰۰ ميليارد دلار درآمد خلق مى كنند!
با وجود فناورى هاى نوين، زنان می توانند به آموزش اين فناورى ها توجه نشان دهند و كسب و كارهاى خانگى ايجاد كنند. اين پيشنهاد بسيار خوبى براى زنان ايرانى است كه به سرعت ميزان تحصيلاتشان در حال گسترش است. اما نكته ديگرى كه بايد به آن توجه داشت اين است كه برخلاف تصور رايج كسب و كار خانگى مختص زنان نيست.
سوده احمدیان راد كارشناس ارشد كارآفرينى مى گويد:"برخلاف اين تصور كه كسب و كارهاى خانگى بيشتر توسط زنان، به صورت پاره وقت و اغلب در كارهاى توليدات دستى و هنرى انجام مى گيرد، نتايج تحقيقات در استراليا نشان داده كه عاملان كسب و كار خانگى واقعى، تاجران مرد هستند كه تمام وقت خود را به كسب و كارشان اختصاص داده اند و سال هاست كه در عرصه تجارت فعاليت مى كنند. اين افراد تا پنج نفر را هم به كار گرفته اند".
البته در كشورهايى كه به پيشرفت و توسعه اهميت زياد مى دهند، زنان زيادى هم در عرصه كسب و كارهاى خانگى به فعاليت مى پردازند. به عنوان مثال مدتى است كه در كشور چين خانه ها به نحوى دكوربندى مى شوند كه زنان چينى بتوانند در بخشى از خانه به كسب و كار بپردازند.
بانوانی در کشور آلمان پیدا می شوند که به ساختن عروسک، به عنوان مثال عروسک های پارچه  ای می پردازند. برخی از آنها كارگاه بزرگى ايجاد كرده و به افراد زيادى ساخت عروسك را آموزش مى دهند. برخی می گویند ما هم که کشورمان سابقه زیادی در زمینه صنایع دستی و خانگی دارد، می توانیم درباره راه انداختن این نوع از کسب و کار به شکل جدی تری نگاه کنیم.
براساس تعاريف علمى هر نوع فعاليت اقتصادى در محل سكونت شخصى كه با استفاده از امكانات و وسايل منزل راه اندازى شود كسب و كار خانگى است. اين نوع از كسب و كار هم از نظر اشتغالزايى و هم به خاطر نوآورى هايى كه در عرضه محصولات و خدمات صورت مى دهد به يكى از بخش هاى حياتى اقتصادى كشورهاى پيشرفته تبديل شده است.
سوده احمدیان راد مى گويد:"افزايش تعداد كسب و كارهاى خانگى دلايل زيادى داشته است كه شامل افزايش استفاده از اينترنت، ركودهاى اقتصادى، كوچك سازى شركت ها و توجه بيشتر به مباحث خانواده و نيز بهبود تصوير كسب و كارهاى خانگى بوده است. در اين ميان نقش اينترنت برجسته بوده است. اينترنت زندگى مردم را تغيير داده و انقلابى در روش هاى اداره شركت ها به وجود آورده است.
كسب و كارهاى خانگى اغلب توسط كارآفرينان، بدون كاركنان اضافى اداره مى گردد و مى تواند محصولات را به صورت جهانى بازاريابى كند. سايت هاى حراج ـ فروش اينترنتى فرصت هاى زيادى را براى كارآفرينانى كه كسب و كارهاى خانگى دارند، فراهم كرده است. از مهم ترين مزاياى كسب و كارهاى خانگى كاهش رفت و آمد است كه وقت گير، استرس زا و گران است. كارآفرينان خانگى اغلب با مشتريانشان ملاقات نمى كنند و مى توانند در خانه شان بنشينند و كار كنند. بى آن كه نياز داشته باشند دائماً پوشش خوب و گرانى به تن داشته باشند. از طرفى هم بسيارى از افرادى كه كسب و كارهاى خانگى به راه مى اندازند، اين كار را به خاطر تمايل به ايجاد توازن ميان كار و زندگى خانوادگى انجام مى دهند. بررسى ها نشان مى دهد كه نسل جديد كاركنان آمريكايى، تمايلى به كار كردن در ساعت هاى طولانى در شركت ها ندارند و كسب و كار خانگى مى تواند زمان بيشترى را براى گذران وقت با خانواده به وجود آورد. البته ذهنيت ها هم نسبت به اين نوع از كسب و كار تغيير كرده و كاركردن در خانه بيش از پيش معمول مى گردد.
كسب و كار خانگى معايبى هم دارد كه از جمله ايزوله شدن به خصوص در مراحل اوليه كسب و كار و پيش از اين كه مشتريان خوبى ايجاد شود، است. توان كارآفرين در غلبه براين مشكل مى تواند عامل موفقيت يا شكست او در كارش شود. به هر حال در جهان، اين ديدگاه كه كسب و كارهاى خانگى، كارهاى تفريحى هستند و در نتيجه چندان جدى نيستند رو به افول است چرا كه كسب و كارهاى خانگى نوعى از كسب و كارها هستند كه به ثروت اقتصادى جامعه و سرمايه اجتماعى آن كمك مى كنند. افراد محلى خودشان در منطقه خودشان كار مى كنند و لازم نیست برای استخدام به جای دیگری بروند و زمینه براى كسب و كارهايى كه اشتغال محلى يا بومى خلق مى كنند به وجود مى آيد".
وى مى افزايد:"براساس مطالعاتى كه در كشور استراليا انجام شده مشخص شده كه كسب وكارهاى خانگى بزرگ ترين گروه كسب و كار در اين كشور است به طورى كه ۶۷ درصد كل كسب و كارهاى كوچك و ۵۸ درصد همه كسب و كارها را كسب و كارهاى خانگى تشكيل مى دهد. به علاوه رشد اين نوع كسب و كار هم بسيار سريع شده. همين آمار اهميت اين بخش را در كمك به اقتصاد ملى نشان مى دهد. به هر صورت با اين كه كسب و كار خانگى پديده جديدى نيست اما رشد فناورى جديد، كار در خانه را حالا چه به صورت كارمند يا كارآفرين ساده تر كرده است. اين نوع از كسب و كار براى افرادى در مكان هاى دورافتاده، افرادى كه به خاطر مشكلات جسمانى و فيزيكى در شرايط عادى قادر به يافتن شغل نيستند و زنانى كه مسئوليت خانوادگى دارند نيز بسيار مفيد است. به ويژه صنايع نوظهورى مانند فناورى اطلاعات يا آى تى كه در آن جنسيت نيز مطرح نيست مى تواند براى هر دو جنس اشتغال ايجاد كند".
كارشناسان به دلايل زيادى اعتقاد دارند كه كسب و كارهاى خانگى در ايران زمينه رشد زيادى دارد. تحصيلات بالاى زنان و علاقه آنان براى استفاده از تخصصشان، هزينه هاى بسيار گران فضاهاى تجارى و ادارى، نگرانى از بابت تربيت فرزندان و مقتضيات محيط سنتى به ويژه براى زنان، از عمده دلايلى است كه مى تواند به گسترش كسب و كارهاى خانگى به ويژه براى زنان بينجامد. همين كه بتوانيد در خانه بمانيد، مجبور نباشيد ساعت ها در ترافيك و خيابان هاى شلوغ و آلوده وقت تلف كنيد و از محيط هاى استرس زاى ادارى و تجارى دور باشيد، كافى است كه به كسب كارهاى خانگى به عنوان زمينه مناسب اشتغال بينديشيد. البته دست زدن به كسب و كار خانگى مانند هر سرمايه گذارى ديگرى ويژگى هاى خاصى را مى طلبد.
دكتر شريف اديب سلطانى اقتصاددان مى گويد:"سرمايه گذارى امنيت مى خواهد. اگر اين اطمينان وجود داشته باشد كه قانون و جامعه آن را مورد تعرض قرار نمى دهد، سرمايه گذارى انجام مى شود. ريسك هم از عوامل مهم است. فردى كه كسب و كارى را شروع مى كند بايد ريسك پذير باشد. چنين كسى خودش را به آب و آتش مى زند و از اين كه ضرر كند باكى ندارد و درواقع دل و جرأت دارد". اين در شرايطى است كه به طور كلى كسب و كارهاى خانگى ريسك كمترى دارند. همين كه هزينه خريد يا اجاره يك واحد تجارى و ادارى را از فهرست هزينه ها كم كنيم، خود به خود ميزان ريسك كاهش مى يابد. البته اين كسب و كارها هم ريسك هاى خود را دارند.
سينا اميرى كارشناس مديريت مى گويد:"در اين كسب و كار هر كس يك انگيزه شخصى دارد و فرد بدون اين كه زور بالاى سرش باشد، كارش را جلو مى برد و با اين كار توليد ناخالص داخلى كشورش را هم بالا مى برد. البته كسب و كارهاى خانگى مقدماتی هم می خواهند. يكى از اين مقدمات ردوبدل شدن اطلاعات است. در حال حاضر در كشور فرانسه ۴۰۰ نوع پنير و بالاى ۱۳۰۰ مارك پنير وجود دارد. علتش اين است كه زمانى كه ناپلئون در فرانسه حكومت مى كرد گفت مردم بايد از همديگر و دولت هم بايد از مردم خبر داشته باشد. به اين ترتيب مشخص شد كه به عنوان مثال در فلان ده چه نوع پنيرى و چگونه توليد مى شود و به اين ترتيب همين رشته پنيرسازى بسيار رشد كرد. در ايران هم با توجه به تنوع محصولات چنين كارى امكان پذير است. از طرفى هم مردم بايد بياموزند كه حتى اگر به طور فيزيكى با هم در يك جا حضور نداشته باشند باز هم مى توانند كار تيمى انجام دهند". كسب و كارهاى خانگى مانند عصر پيش از انقلاب صنعتى جاى خود را به ميان مردم باز كرده است.
اين نوع از كسب و كار در كشورهاى پيشرفته گسترش زيادى پيدا كرده است. ما نيز مى توانيم به اين نوع از كسب و كار به صورت يك فرصت طلايى نگاه كنيم.